Tebulu ọdịnaya
- Ebumnuche na ụkpụrụ nke iwu
- Akụkụ nke Iwu 1946
Ekwuputara iwu ọhụrụ a na March 1945 wee malite na 1946. Naijirịa n'oge a abanyela na ndọrọ ndọrọ ọchịchị site na mmemme nke ọgbọ ọhụrụ nke Nationalists kwadoro ya. a radical nationalist press, ndị isi otu ndị ọrụ na-arụ ọrụ na mpụta nke a otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọgbara ọhụrụ, NCNC.
Ebumnuche na ụkpụrụ nke iwu Richard
A katọrọ ụkpụrụ iwu Clifford. Ndị mmadụ mere ngagharị iwe megide akwụkwọ iwu na ọ napụrụ ndị mmadụ ịme ntuli aka ha. Ya mere, e zigara Arthur Richard ka ọ nọchie Clifford na 1946.
Usoro iwu nke Sir Arthur Richards (Lord Milverton) weputara nwere ebumnuche na ụkpụrụ ndị a:
1. Ikwalite ịdị n'otu na Naijiria.
2. Iji nweta oke nsonye nke Africa na nkparita uka nke ha.
3. Iji nye a Usoro iwu nke na-ekpuchi Naijiria dum na ndị omebe iwu nke a ga-anọchi anya akụkụ niile nke Naijiria.
4. Imepụta kansụl mpaghara na ngalaba atọ bụ isi nke e kewara Naijiria n'ụzọ nkịtị na: North, West, and East n'okpuru ndị isi kọmishọna ha.
5. Ime njikọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na usoro iwu n'etiti ndị ọchịchị obodo na ndị omebe iwu site na a yinye nke nnọchite anya site n'ụlọ Mgbakọ na mpaghara na Central Legislative kansul.
6. Inye ọnụ ọgụgụ ndị Afrịka n'ụlọ ọgbakọ omebe iwu. Usoro iwu ahụ ga-adị afọ itoolu mana a ga-enyocha ya ka afọ atọ gachara na afọ isii gachara.
Akụkụ nke Iwu 1946
1. The Administrative division of Nigeria into 3 region North, West and East under a Onye isi kọmishọna (na-edochi aha lieutenant Gọvanọ).
2. Otu kansụl ndị isi na-enyere gọvanọ aka.
3. A Ndị omebe iwu na-achị ndị na-akwadoghị ọkwa gọvanọ. Onye nnọchi anya 4 nke Lagos na Calabar ka ga-ahọpụta.
4. A ụlọ omebe iwu bicameral na North na a Ụlọ nzukọ na nke ọ bụla n'ime mpaghara abụọ ọzọ nke West na East.
5. Mbokọta mpaghara ga-arụ ọrụ dị ka kọleji ntuli aka maka ntuli aka na-apụtaghị ìhè nke ndị otu kansụl omebe iwu. N'ebe ugwu, ndị isi na-elekọta ụlọ ndị Chiefs ma na East na West, onye isi kọmishọna na-elekọta Ụlọ Nzukọ ọ bụla.
Usoro iwu ahụ akwụsịghị ihe karịrị afọ abụọ tupu Gọvanọ ọhụrụ Sir John MacPherson kwupụtara atụmatụ maka ya a mgbanwe iwu iwu. Ọ mụtara site na nkatọ nke akwụkwọ iwu gara aga site n'ime ka nke a bụrụ onye na-ekere òkè site na ntụle mbụ na nyocha nke atụmatụ ya na obodo, nkewa, ógbè, mpaghara na etiti.
N'ikpeazụ, ndị omebe iwu wepụtara ma kwadoo iwu ahụ na 1950, mana ọ malitere ọrụ na 1951.
atụmatụ:
A Central omebe iwu na a E hiwere onye isi ụlọ ọrụ etiti.
1. A otu ụlọ omebe iwuakpọ Ụlọ Ndị Nnọchiteanya) bụ ndị a na-ahọpụta ndị otu ya na-apụtaghị ìhè site na Ụlọ Nzukọ na mpaghara.
2. Onye isi ala (akpọ Council of Minister) nke gụnyere Gọvanọ dịka onye isi ala na ndị ozi iri na abụọ na ndị isi isii sitere na mpaghara ọ bụla nke Prime Minister họpụtara site na nkwenye nke onye isi ala na nkwado nke gọvanọ, ije ozi na kansụl ndị minista.
3. A lieutenant gọvanọ na-elekọta mpaghara nke ọ bụla.
4. Mpaghara ọ bụla nwere a ụlọ omebe iwu na otu kansụl Executive.
5. Mpaghara ugwu na ọdịda anyanwụ nwere a ụlọ omebe iwu bicameral.
6. Ndị otu ụlọ ọgbakọ omebe iwu nke North, West na East ka a họpụtara n'ezoghị ọnụ na ndị kansụl nkewa, ndị ọchịchị obodo, na mpaghara na-eme dị ka kọleji ntuli aka.
7. Emepụtara ụlọ ọrụ Prime Minister nke mbụ. Ọ bụ onye isi gọọmentị etiti.
Nkume a-aza