Sayensị Agricultural
Topic: Ala: Ụdị, Ngwakọta (Components), Nhazi na Njirimara nke ala
ọdịnaya
- Ngwakọta (Components) nke Ala
- Ụdị ala na ihe onwunwe ha
- Nlele ụlọ nyocha na ala
- Njirimara nke Ala
Ebumnobi
Na njedebe nke isiokwu a, ndị na-agụ kwesịrị ịbụ ike to:
1. Kwupụta ihe mejupụtara ala na mkpa ha dị.
2. Depụta ụdị ala dị iche iche na akụrụngwa ha.
3. Kọwaa, sketch, kọwapụta ma kwupụta mkpa profaịlụ ala dị.
4. Kọwaa ma kwurịta udidi ala, nhazi ala, okpomọkụ ala, pH ala.
5. Kwurịtanụ isi ụkpụrụ nke nhazi ala.
6. Depụta akụkụ anụ ahụ nke ala na steeti mmetụta bara uru nke onye ọ bụla nwere na Ọrụ Ugbo.
Ngwakọta (Components) nke Ala
Ihe mejupụtara ala ahụ bụ ihe ise bụ:
1. Inorganic (mineral) ihe
2. Organic okwu
3. Mmiri ala
4. Ala ikuku
5. Ihe ndị dị ndụ.
Mineral ma ọ bụ organic okwu, organic okwu, mmiri na ikuku ka a na-akpọkọta ọnụ Akụkụ anụ ahụ nke ala, ebe a na-akpọ ihe ndị dị ndụ dị ka bayoloji akụkụ nke ala.
Pasent nke akụrụngwa ala site na olu
Pasent nke ihe mejupụtara ala dị iche iche site na olu bụ nke a:
1. Mineral okwu = 45%
2. Mmiri = 25%
3. Ikuku = 25%
4. Nnụnụ dị ndụ = 5%
Ngụkọta = 100%
1. Mineral ma ọ bụ ihe inorganic: Ihe ịnweta mineral na-anọchi anya obere iberibe okwute nke ala. Ọ na-etolite nnukwu 45% nke mkpokọta oke ala. Ọ na-agụnye gravel, nkume, ájá, silt na ụrọ.
Mkpa/Mmetụta nke Mineral Matter na Agriculture
1. Ọ na-etolite akụkụ siri ike nke ala ma na-enye nkwado maka osisi.
2. Mineral okwu bụ isi iyi nke ihe ọkụkụ dị ka nitrogen; calcium, magnesium na ígwè.
3. Ọ na-anọchi anya ebe obibi ma ọ bụ ebe obibi nke ihe niile dị ndụ n'ime ala.
4. Ọ na-ejide mmiri na ikuku maka ihe ọkụkụ na anụmanụ.
5. Ọ na-emetụtakwa porosity ala.
6. Mineral okwu nwere moderating effects na ala okpomọkụ.
2. Ihe dị ndụ: Ihe a na-ahụ anya na-anọchi anya ihe foduru nke ire ere nke osisi na anụmanụ. Ọ bụ banyere 5% nke mkpokọta olu ala. Akwụkwọ, mgbọrọgwụ osisi, ihe fọdụrụ nke cropsm nsị anụmanụ wdg, mgbe etinyere na ala ire ere na-etolite. a agba gbara ọchịchịrị n'elu akụkụ nke ala a maara dị ka organic okwu ma ọ bụ humus.
Mkpa/Mmetụta nke Organic Matter na Agriculture
1. Ọ bara ụba na nri osisi.
2. Ọ bụ ebe obibi nke ọtụtụ ụmụ obere ihe n'ime ala.
3. Ọ na-egbochi ịta mmiri n'ala ebe ọ dị na oke oke.
4. Ọ na-egbochikwa mbuze ala na ikupụ mmiri ala.
5. Ọ na-enye ohere maka mmiri mmiri dị mma ma na-ejide mmiri n'ime ala maka ihe ọkụkụ.
6. Ọ na-abawanye ikike ijide mmiri nke ala.
7. Ọ na-eme ka ikike mgbanwe cation ala dị mma.
8. Ọ na-eme ka ikuku na-eku ala.
3. Mmiri Ala: Mmiri ala na-ezo aka na mmiri dị n'ime ala nke a na-enwetakarị site na mmiri ozuzo ma ọ bụ ịgba mmiri. Mmiri na-anọchi anya 25% nke mkpokọta oke ala. A na-ahụkarị ya na ala n'ime oghere oghere. Mgbe mmiri karịrị akarị a ala (na-ekpuchi elu ala), a na-ekwu na ala ahụ dị mmiri juru. A Otú ọ dị, enwere ike imeziwanye ala mmiri nwere mmiri site na mmiri mmiri iji mee ka ala dị otú ahụ na-arụpụta ihe. N'akụkụ aka nke ọzọ, a ọnọdụ ebe enweghị mmiri na ala maka a ogologo oge, ruo n'ókè nke osisi enweghị ike nuo mmiri ọbụna mgbe e wetara ya ọzọ, na-arụpụta a ọnọdụ akpọ ebe wilting na-adịgide adịgide. Osisi n'oge a nwere ike ịnwụ.
Ụdị mmiri nke ala
E nwere ụdị mmiri ala anọ bụ isi. Ndị a bụ:
1. Hygroscopic mmiri: mmiri a na-ejidesi ike site na irighiri ihe nke ala nke na ọ dịghị mgbe ọ bụla osisi dị.
2. Ikike ubi: Nke a bụ ụdị mmiri a hapụrụ n'ime ala mgbe oke mmiri na-apụ, na-eso oke mmiri ozuzo. Mmiri a dị maka osisi.
3. Mmiri Capillary: Nke a bụ mmiri nke na-ebili n'elu tebụl mmiri dị n'ime ala ma na-ejide ya na oghere dị mma na nke ọkara nke ihe ndị dị n'ala site na esemokwu elu. Mmiri Capillary dị mfe maka osisi.
4. Mmiri ndọda: Nke a bụ mmiri nke nwere ike ịgbapụta n'ala n'okpuru ike ndọda. Ọ dị maka osisi mana ọ na-agbadakarị n'ofe mgbọrọgwụ.
Mkpa/Mmetụta nke Mmiri Ala na Ọrụ Ugbo
1. Mmiri bụ ihe dị mkpa maka ihu igwe nke nkume na ala.
2. Ọ na-enyere aka igbari osisi nri n'ime ngwọta ụdị nke nwere ike mfe etinye obi gị dum site osisi mgbọrọgwụ.
3. Mmiri bụ ihe dị mkpa maka photosynthesis.
4. Ọnụnọ mmiri na-enyere aka ịkụ ala dị mfe ma na-enyekwa aka melite nhazi ala.
5. Ọ na-enyere aka turgidity nke mkpụrụ ndụ.
6. Ọ na-echebe osisi site na mmetụta ọjọọ nke oke okpomọkụ.
4. Ikuku ala: Nke a na-ezo aka na gas ndị dị na pores nke ala dị n'etiti ụmụ irighiri ihe nke ala. Ọnụ ọgụgụ nke ikuku ala na-adịgasị iche, dabere na oke mmiri ala, nha nke oghere oghere, ụdị ala na ọnụ ọgụgụ nke ihe ndị dị ndụ n'ime ala. Pasent nke ikuku bụ banyere 25% nke mkpokọta olu ala. Nke ike nke ikuku na-ekesa kpamkpam n'ime ala bụ akpọ ikuku.
Mkpa/Mmetụta nke Ikuku Ala na Ọrụ Ugbo
1. Ala ikuku, karịsịa oxygen, dị mkpa maka uto na mmepe nke osisi.
2. Oxygen na ala na-akwalite mfe germination nke osisi.
3. Ntule ala chọrọ oxygen maka iku ume.
4. Oke nke carbon dioxide na ala, mgbe ejikọtara ya na mmiri nwere ike ime ka acidity na enyemaka ihu igwe nke nkume.
5. Ụfọdụ ihe ọkụkụ na-arịa ọrịa dị ka fusarium nke na-eme ka ọ dapụ na-enwe mmasị na ikuku ikuku na-adịghị mma.
6. Ọ dị mkpa na mmeghachi omume ala, karịsịa carbon na nitrogen cycles.
5. Ihe dị ndụ: Ndị a na-ezo aka na osisi na anụmanụ ndị bi n'ala. Ha na-esite n'ihe ndị dị n'ahụ anya ruo n'ihe ndị buru ibu. Ụfọdụ na-aba uru ebe ndị ọzọ na-emerụ ihe ọkụkụ na anụ ụlọ. Otu n'ime ihe ndị dị n'ime ala a na-ahụkarị gụnyere nje bacteria, fungi, virus, nermatodes, ụmụ ahụhụ (dịka ọmụmaatụ, mbo, ndanda), millipede, centipede, earthworm, ejula, anụ ufe, mammals (dịka oke na òké).
Mkpa/Mmetụta dị ndụ dị na ọrụ ugbo
Ntule ala na-aba uru nke ukwuu n'ọtụtụ ụzọ, ọkachasị na nhazi ala na imeziwanye ala maka uto nke ihe ọkụkụ. Mmetụta ha bụ:
1. Ala ntule mma ala Ọdịdị na granulation.
2. Ha na-akwalitekwa ikuku nke ala.
3. Ha na-enyere aka imebi ihe ndị dị n'ime ala iji mepụta humus.
4. Ha na-eme ka ala mmiri na-agbapụta ma ọ bụ drainage.
5. Ha na-eme ka ala pH guzosie ike site na mmụba nke ihe ndị dị n'ime ala na nchekwa.
6. Ha na-abawanye ọkwa ịnweta ma ọ bụ nri nke ala.
Ụdị ala na ihe onwunwe ha
E nwere ụdị ala atọ bụ́ isi. Ndị a bụ ala aja, ala ụrọ na ala ahịhịa.
1. Ala aja
Definition: A na-ekwu na ala na-adị aja ma ọ bụrụ na oke aja dị n'ime ya a sample nke ala dị oke elu.
Njirimara nke Ala aja
1. Ala aja bụ nke siri ike, nke nwere ọka na ahịhịa.
2. Ọ na-atọ ụtọ na nnukwu oghere oghere.
3. Ọ na-amịkọrọ mmiri na-efunahụ ya ngwa ngwa.
4. A na-eme ya nke ọma na obere mmiri na-ejide ike.
5. Ala aja nwere agba ntụ ma ọ bụ aja aja.
6. Ọ na-akwado leaching. N'ihi ya, ọ bụ obere nri osisi.
Ụzọ e si emeziwanye ala aja
Enwere ike imeziwanye ala aja site na ọrụ ugbo ndị a:
1. Ịkụ mkpụrụ nkpuchi: Ihe ọkụkụ na-ekpuchi na-enyere aka inye ndò, gbochie mbuze ma tinyekwuo ihe oriri na ala.
2. Ngwa nke nri compost: Nri compost na-enyere aka ijikọta ụmụ irighiri uzuzu ma tinyekwa humus (ihe oriri) na ala.
3. Ngwa nke nri ogige ubi: Nke a ga-emekwa ka nhazi ala dị mma yana tinyekwa nri na ala.
4. Mulching ala: Ịkụcha ala aja na-egbochi mmiri ịla n'iyi site na ikuku na-efunahụ nri site na mbuze mmiri.
5. Zere ọkụ nke ohia: Ọkụ na-ere ọkụ na-akwalite mbuze nke ala, na-egbu ihe ndị dị n'ime ala ma na-ewepụ ihe ndị dị ndụ nke nwere ike inye aka na ọmụmụ nke ala.
Mkpa akụ na ụba nke ala aja
1. Ọ dị mma maka ịkụ ihe ọkụkụ ole na ole dịka owu, groundnut, akpu, wdg.
2. Ọ na-abakwa uru na-ewu ụlọ, karịsịa nchikota ya na ciment na mmiri na ngọngọ-moulding.
2. Ala ụrọ
Definition: A na-ekwu na ala bụ ụrọ ma ọ bụrụ na oke ụrọ batara a sample nke ala dị oke elu. The ikwu size nke a ụrọ ụrọ bụ ihe na-erughị 0.002mm na dayameta. Ọ bụ a ụdị ala dị arọ n'ihi na ọ na-esiri ike ịrụ ọrụ na ya ma ọ bụ ịkọ ihe.
Njirimara nke ala ụrọ
1. Ngwakọta ụrọ dị mma, ntụ ntụ ma dị nro mgbe akọrọ.
2. The irighiri na-nnyapade na ebu mgbe mmiri.
3. The ahụ na-tightly bould ọnụ na obere pore (ikuku) oghere.
4. Ọdịdị ahụ bụ granular na ọ dịghị atụfu mmiri ngwa ngwa.
5. Ọ na-akwado igbutu mmiri na mbuze.
6. Ọ na-esi ike ma ọ kpọrọ nkụ ma na-arapara mgbe mmiri.
Ọdịiche dị n'etiti ala aja na ala ụrọ
1. Ala aja na-akpụ akpụ mgbe ala ụrọ na-akpa ọka.
2. Ala ụrọ nwere nnukwu capillarity ebe aja aja nwere obere capillarity ọrụ.
3. Ala aja nwere oke percolation ọnụego ebe Clay ala percolation dị ala.
4. Ala aja na-akpụ akpụ ebe ụrọ na-adị mma ka a na-emetụ ya aka.
5. Ahịhịa ala aja dị elu ebe ala ụrọ anaghị adị ngwa ngwa.
6. Ala aja nwere oghere buru ibu ebe ala Clay nwere obere oghere oghere.
7. Ala aja dị mfe ịrụ ọrụ ebe ala ụrọ siri ike / dị arọ ịrụ ọrụ.
3. Ala rụrụ arụ
Definition:Ala loamy bụ a ngwakọta nke ájá na ụrọ ụrọ nwere oke nke ihe ndị dị ndụ. Ala loami na-eme nri karịa ụrọ ma ọ bụ ala aja. Ọ bụrụ a a kọwara ụdị ala dị ka aja aja, ọ pụtara na akụkụ nke ájá dị elu ma ọ bụrụ na ọ dị ụrọ ụrọ, ọ na-egosi na akụkụ nke ụrọ dị elu, ebe nke ájá dị ala.
Njirimara nke Ala Loamy
1. Ala loamy bụ ooh, rụrụ na agafeghị oke pores oghere.
2. Ọdịdị ahụ na-agbaji ngwa ngwa mgbe mmiri na friable mgbe akọrọ.
3. Enwere ike ịrụ ya ngwa ngwa ma ọ bụ zụlite ya.
4. Ọ nwere udidi na-abụghị ntụ na enweghị nnyapade.
5. Ọ bụ ọchịchịrị-agba aja aja ma ọ bụ oji na agba.
6. A na-eme ya nke ọma, ọ nwekwara ike ijide mmiri.
Nlele ụlọ nyocha na ala
1. Nwale 1
Aha nnwale: Iji chọpụta mmiri ọdịnaya nke a ooh sample nke ala.
Akụrụngwa chọrọ:
Sample ala, itule itule, efere na-ekupụ, mkpara na-akpali akpali, waya gauze, bunsen burner tripod stand.
Usoro: Tua uka nke efere na-ekpofu efu. Ebe a ihe atụ nke ala n'ime efere ma tụgharịa . Kpoo efere na ala ya a bunsen ọkụ maka awa abụọ ruo atọ. Jiri mkpara iko kpalie ala mgbe niile iji nyere aka na ikuku. Na njedebe nke oge ahụ, a na-eme ka efere dị na ala dị jụụ a desiccator na reweighed.
mmechi: Mmiri bụ otu n'ime ihe ndị dị n'ime ala, mana ọnụọgụ ya dịgasị iche na ụdị ala dị iche iche. Ọ dị elu na ala ụrọ karịa n'ala aja.
Nwale 2
Aha nnwale: Iji tụnyere ma ọ bụ chọpụta ihe omume nke ụdị ala.
Ihe achọrọ: Igwe iko iko atọ dị ogologo, ajị owu, akwa mmiri, elekere nkwụsị, mmiri, ájá kpọrọ nkụ, ụrọ kpọrọ nkụ na ala akọrọ.
Usoro: Mechie otu nsọtụ nke tubes iko atọ ahụ na ajị owu wee jupụta nke ọ bụla n'ime tube ahụ na ụrọ, aja na ala loamy iche. A na-emikpu nke ọ bụla n'ime tubes ndị nwere ala dị iche iche n'otu akụkụ n'ime ebe mmiri nwere mmiri. Ọgwụgwụ nwere ajị owu bụ ebe a ga-emikpu n'ime mmiri.
A na-ahapụ ntọala nnwale ahụ ka ọ nọrọ ruo awa atọ ruo isii.
Nchọpụta: N'oge mmalite nke ịrị elu mmiri na tubes dị iche iche, a na-ahụ na ịrị elu nke mmiri (capillary action) na-adị ngwa ngwa na ala aja karịa abụọ ndị ọzọ. Ma mgbe ọtụtụ awa gasịrị ma ọ bụ na njedebe nke nnwale ahụ, ụrọ na ala na-ekpo ọkụ nwere mmụba dị elu na mmiri mana ịrị elu dị ala na ala aja.
mmechi: Ụrọ na ala ndị na-awụ akpata oyi n'ahụ na-arụ ọrụ capillary ka ukwuu n'ihi obere oghere oghere ha. Na mgbakwunye, ala loamy nwere ụfọdụ ihe ndị dị ndụ ebe ájá ájá na-adịghị arụ ọrụ capillary n'ihi nnukwu oghere oghere na nnukwu urughuru nha.
Mkpa mmiri dị maka ịkụ ihe ọkụkụ
1. Mmiri bụ ihe dị mkpa maka ihu igwe nke nkume na ala.
2. Ọ na-enyere aka igbari osisi nri n'ime ngwọta ụdị, nke nwere ike mfe etinye obi gị dum site osisi mgbọrọgwụ.
3. Mmiri bụ ihe dị mkpa maka photosynthesis.
4. Ọ na-enyere aka turgidity nke mkpụrụ ndụ.
5. Ọ na-enye usoro maka mmeghachi omume ala.
6. Ọ na-echebe osisi site na mmetụta ọjọọ nke oke okpomọkụ.
3. Nwale 3
Aha nnwale: Iji gosi ọnụnọ nke ihe ndị dị ndụ n'ime ala.
Ihe achọrọ: cork roba, eriri, flask conical, ala mmiri dị ọhụrụ, ala dị ọkụ, mmiri lime na akpa cellophane.
Usoro: Tinye ụfọdụ ala ubi ọhụrụ a Iberibe akpa cellophane ma ọ bụ a Ibé ákwà na ala ọzọ dị ọkụ were were tinye n'ime akpa cellophane ọzọ. A na-ejikọta akpa abụọ ahụ a eriri ma tinye n'ime flask conical nwere mmiri lime. A na-akụchi akụkụ nke ọzọ nke flask ahụ iji hụ na ọ dịghị gas ma ọ bụ ikuku na-abanye n'ime ite ahụ. Kwe ka nhazi ahụ nọrọ ruo awa anọ ruo isii. Nnwale nke nwere ala dị ọkụ na-eje ozi dị ka nnwale njikwa. A na-ekpo ọkụ ihe nlele ahụ iji gbuo ihe niile dị n'ime ihe nlele ala.
Nchọpụta: Mmiri lime dị n'ime ala ubi ọhụrụ na-atụgharị mmiri ara ehi nke na-egosi nke ahụ carbon A na-ewepụta dioxide site na nlele ala n'ime flask site na iku ume nke ihe ndị dị ndụ dị na nlele ala. Mmiri lime dị n'ime ala a na-ekpo ọkụ ka dị otu n'ihi na e gbuola ihe niile dị ndụ site na kpo oku ala, ya mere, mba. carbon a na-ewepụ ihe ọkụkụ.
mmechi: Ala nwekwara ihe ndị dị ndụ.
Mkpa ihe dị ndụ dị n'ime ala nye ndị ọrụ ugbo
1. Ntule ala dị ndụ na-enyere aka melite ikuku nke ala.
2. Ha na-enyere aka imebi ihe ndị dị n'ime ala iji mepụta humus.
3. Ha na-enyere percolation nke mmiri.
4. Ha na-emezi nhazi nke ala.
5. Ihe ndị dị n'ime ala na-emepụta ihe acidic nke na-enyere aka ịkwatu nkume.
6. Ụfọdụ ihe ndị dị ndụ dị ka nje bacteria na-enyere aka idozi ihe ndị na-edozi ahụ na ala.
4. Nwale 4
Aha nnwale: Iji chọpụta pasentị nke ọdịnaya organic n'ime ala.
Ihe achọrọ: Nlere ala nke nwere ihe ndị dị ndụ, efere na-ekupụ, bunsen burner, tripod stand, wire gauge, mkpali mkpara, itule itule na desicator.
Usoro: Tulee efere na-ekupụ efu, tinye ụfọdụ nlele ala n'ime efere ma tụgharịa. Mgbe nke ahụ gasịrị, efere nke nwere ala na-ekpo ọkụ nke ukwuu na bunsen burner iji wepụ mmiri. N'oge okpomọkụ nke abụọ, kpalie ya na mkpanaka ruo mgbe ala na-ere ọkụ kpamkpam n'oge a na-agbanwe ihe ndị na-emepụta ihe na gas ma gbanarị n'ime ikuku. Mgbe kpochara efere na ọdịnaya dị mma na desicator, reweigh.
mmechi: N'ime ala nwere akụkụ nke ihe ndị dị ndụ (humus).
Mkpa/Mmetụta nke Organic Matter na Agriculture
1. Ọ bara ụba na nri osisi.
2. Ọ bụ ebe obibi nke ọtụtụ ụmụ obere ala.
3. Ọ nwere mmetụta nkpuchi nke na-eme ka ụkpụrụ pH dị mma.
4. Ọ na-egbochi ịta mmiri n'ala ebe ọ dị na oke oke.
5. Ọ na-eme ka ọnọdụ okpomọkụ dị ala na-eme ka ọ dịkwuo mma na mmepe nke mgbọrọgwụ.
6. Ọ na-abawanye ikike ijide mmiri nke ala.
Njirimara nke Ala
Njirimara nke ala na-agụnye udidi ala, nhazi ala, okpomọkụ ala, porosity, ụcha ala, mmiri na-ejide / ikike na pH ala.
A na-achịkọta ihe ndị dị n'ala ahụ ụzọ abụọ:
1. Njirimara anụ ahụ nke ala: Njirimara ndị a gụnyere nhazi ala, nhazi ala, okpomọkụ ala, porosity, agba ala na mmiri na-ejide / ike.
2. Chemical Njirimara nke ala: Ndị a gụnyere ala pH na cation ike mgbanwe.
Profaịlụ ala
Definition: A kọwapụtara profaịlụ ala dị ka akụkụ kwụ ọtọ nke ala, na-egosi usoro nke okirikiri dị iche iche nke ala dị iche iche. Ndị a kehoraizin n'ígwé bụ akpọ ọhụụ.
Ọdịmma nke profaịlụ ala
Isi ihe dị na nkọwa ala bụ:
1. Na A-Horizon: Ọzọkwa akpọ ala elu, na-anọchi anya elu profaịlụ ala. Igwe mmiri a nwere ihe ndị dị ndụ karịa ihe ndị ọzọ. Ọtụtụ ihe ọkụkụ, ọkachasị ihe ọkụkụ na-emighị emi na-enweta nri ha site na ala dị n'elu, dịka akwụkwọ nri, mkpo, wdg.
2. B-Horizon- The B-horizon, nakwa akpọ ala ala, bụ mbara ala na-esote ozugbo n'elu ala. Ọ bara ụba na mineral nke a na-ebu ma ọ bụ na-agbapụta site na mmiri na-ekpo ọkụ. B-horizon dị mma maka ịkụ ihe ọkụkụ gbanyere mkpọrọgwụ dị ka koko, roba, oroma, nkwụ mmanụ, wdg.
3. C-Horizon: The C-horizon, nakwa akpọ ihe ndị nne na nna, na-anọchi anya ụdị ihe eji enweta elu-ala na ala ala. Ọ bụ ihe ndị nne na nna bụ obere iberibe nkume ndị a na-adịghị ahụ anya ma hụ na ala nke profaịlụ ala.
4. D-Horizon: D-horizon bụkwa akpọ na akwa akwa, Ọ na-anọchi anya ihe nkume na-enweghị oyi. A na-ahụ mbara ala a na ala profaịlụ ma ha na-abụkarị nke nnukwu akụkụ ala.
Mkpa profaịlụ ala
The adabara nke a A na-ekpebi ala maka ọrụ ugbo site na ilele profaịlụ ala. Mkpa profaịlụ ala gụnyere:
1. Ọkwa ọmụmụ: Profaịlụ ala na-ekpebi ogo ọmụmụ ala. A oke ala n'elu na-anọchi anya ọkwa dị elu nke ọmụmụ ala.
2. Ịmata ụdị ihe ubi a ga-akụ: Ọ na-enyere ndị ọrụ ugbo aka ịmata ụdị ihe ọkụkụ ha ga-akụ. Dịka ọmụmaatụ, a na-akụ ihe ọkụkụ na-emighị emi dị ka cowpea, groundnut, wdg n'ime ala dị n'elu, ebe a na-akụ ihe ọkụkụ miri emi n'ebe ala dị n'okpuru.
3. Ntinye nke mgbọrọgwụ: A loosely juru n'ọnụ sub-ala na-enye ohere maka mfe penetration nke mgbọrọgwụ nke kụrụ.
4. Ọkwa nke drainage na aeration: A Ala dị n'okpuru ala nke na-adịghị mma na-enye ohere maka nsị na ikuku dị mfe.
5. Mfe percolation: A obere ala juru n'ọnụ na-emekwa ka ọ dị mfe percolation nke mmiri, si otú ahụ na-egbochi ihe omume nke mbuze.
Udiri ala
Definition: Udidi ala na-ezo aka na nha nha (nha) nke akụkụ dị iche iche nke ala. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ọ na-ezo aka n'ókè nke ịdị mma ma ọ bụ ịdị nro nke akụkụ ala dị iche iche.
Ihe ndị mejupụtara a ihe atụ nke ala gụnyere gravel, ájá, silt na ụrọ. A na-akpọkarị ájá, silt na ụrọ dị ka ndị isi irighiri ihe nke ala.
Mkpebi nke ọdịdị ala:
Enwere ike ikpebi udidi ala site na ụzọ dị iche iche. Ụzọ ndị a gụnyere:
1. Site mmetụta: Were a obere ihe atụ nke ala ma na-ete ha n'etiti mkpịsị aka ihu na isi mkpịsị aka. A nkọ mmetụta na-anọchi anya ọnụnọ nke ájá mgbe a mmetụta dị nro ma ọ bụ ntụ ntụ na-anọchi anya ọnụnọ ụrọ.
2. Site na nyocha igwe site na sieving: Enwere ike ikewa nha / akụkụ dị iche iche dị na nlele nke ala a mịrị amị site na itinye ihe nlele n'ime usoro nke dayameta ntupu a tụrụ atụ dị iche iche wee maa jijiji nke ukwuu.
Otu na-amalite na sieve nke nwere dayameta ntupu kacha nta ma na-aga n'ihu na tebụl ruo sieve na nke kachasị ukwuu. The ahụ nke nwere ike gafere a otu ntupu bụ nke kwekọrọ na ọkwa ala.
3. Site na sedimentation: A A na-etinye ihe atụ nke ala n'ime a A na-agbakwunye ite iko na nnukwu mmiri mmiri na ngwakọta na-ama jijiji nke ukwuu ma kwe ka ọ dozie. Na njedebe nnukwu urughuru dị ka keadighi rarii ájá na gravel dozie na ala, mgbe organic ihe ise n'elu n'elu mmiri na iko ite.
4 Site n'ịkpụzi: Mix a sample nke ala na obere mmiri na akọrọ ka ịkpụzi ngwakọta. Ọ bụrụ na ngwakọta ahụ na-arapara n'ahụ, ọ na-egosi na ụrọ dị ugbu a ma ọ bụrụ na ọ naghị arapara ma ghara ịmalite a rịbọn ma ọ bụ nkedo, ọ na-egosi na ájá dị.
Mkpa nke Udiri Ala
Ụdị ala dị ezigbo mkpa, ọkachasị ndị ọrụ ugbo n'ụzọ ndị a:
1. Ọ bara uru na nyocha nke ala ike inye mineral nri.
2. Ọ na-akwado ala micro-organisms dị mkpa maka osisi na-eto eto.
3. Ọ na-ekpebi ụdị ihe ọkụkụ ọ ga-akụ n’ala.
4. Ọ na-eme ka onye ọrụ ugbo mara ụdị ala dị n’ala ubi ya.
5. Ọ na-ekpebi oke ikuku na mmiri n'ime ala.
6. Ọ na-ekpebi mmegharị nke ikuku na mmiri.
7. Ọ na-enyere aka ịchọpụta usoro ịkọ ugbo ka onye ọrụ ugbo ga-ewere.
Nhazi ala
Definition: Ọdịdị ala na-ezo aka n'ụzọ e si achịkọta ma ọ bụ hazie ihe dị iche iche nke ala dị iche iche. Ọ na-ezokwa aka na ọdịdị na nhazi nke ihe ndị bụ isi na-emepụta ihe.
Ọdịdị ala nwere a kpọmkwem mmetụta na akuku mkpụrụ. Ọ bụrụ na nhazi ala dị mma, ikuku ga-ekesa nke ọma mgbe mmiri na-egbu mmiri, mbuze na nsị ga-ebelata. Enwere ike ichekwa nhazi nke ala n'ụzọ ndị a:
1. Ịkụ mkpụrụ nkpuchi.
2. Mulching.
3. Ngwa nri (nri na-acha akwụkwọ ndụ na lime).
4. Izere oke-ata nri na mbuze.
5. Zere ikpochapụ dị ọcha na igwe.
Ụdị Ọdịdị Ala
Ụdị nhazi ala dị iche iche gụnyere:
1. Nhazi nke otu-grained: N'ime usoro a, ihe ndị bụ isi na-adị n'otu ụdị ma anaghị ejikọta ọnụ. A na-ahụ ya n'ala aja.
2. Nhazi crumb: Enwere nnukwu gravel ma ọ bụ okwute agbakwunyere n'ime ihe ndị bụ isi nke a na-ejikọta ọnụ. A na-achọta ya n'elu ala.
3. Ọdịdị dị ka efere: A na-ahazi irighiri ala ndị bụ isi na kwụ ọtọ na nke dị larịị, dị ka efere ma ọ bụ mpempe akwụkwọ n'elu ibe ha. A na-ahụkarị ya n'okpuru ala.
4. Spheroidal Ọdịdị: A na-akpọkwa nke a dị ka nhazi granular. A na-ejikọta ihe ndị ahụ ọnụ n'ime a ụdị okirikiri nwere ọtụtụ oghere ikuku. A na-ahụkarị ya n'elu ala.
5. Prismatic Ọdịdị: Nke a nwere ike ịbụ columnar ma ọ bụ prismatic. Ha dị ka usoro spheroidal nwere oghere ikuku. Mgbe ndị elu dị gburugburu, ha bụ columnar, ma mgbe ha dị larịị dị ka a prism, ha bụ prismatic. A na-ahụ ya n'okpuru ala.
6. Ihe owuwu dị ka ngọngọ: mkpokọta dị ka ngọngọ nke akụkụ ya na-adịghị agbanwe agbanwe ma nwee ike ịdị nkọ ma ọ bụ okirikiri. A na-ahụkarị ya n'okpuru ala.
Mkpa nke Ọdịdị ala
1. Ọ na-ekpebi ọkwa ọmụmụ nke ala.
2. A Ọdịdị ala dị mma na-akwado ikuku.
3. Ọ na-egbochikwa mbuze na ịkwa mmiri.
4. A Ọdịdị ala dị mma na-akwalite ọrụ nke ihe ndị dị n'ime ala.
5. A ezigbo ala Ọdịdị nwere a ezigbo ikike ijide mmiri.
6. Ọ na-akwado uto ihe ọkụkụ.
Okpomọkụ Ala
Okpomọkụ ala na-ezo aka na okpomọkụ dị n'ime ala. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ọ bụ okpomọkụ na-adịkarị iche na okpomọkụ nke ikuku dị n'elu ala.
Mkpa ọ̀kụ̀kụ̀ ala dị n'ịkwalite ihe ubi
1. Ọ na-ekpebi ọnụego nke e guzobere na decomposition nke ala organic okwu.
2. Obere okpomọkụ na-akpata a mbelata ọrụ metabolic na mbelata mmeghachi omume enzymatic na osisi.
3. Oke okpomọkụ ga-egbochi ọrụ nke ụmụ nje.
4. Ọ na-emetụta ọkwa nke mmiri ala.
5. Ọ na-emetụta absorption nke mmiri na nri site na mgbọrọgwụ.
6. Okpomọkụ kachasị mma na-akwalite mkpụrụ osisi.
7. Okpomọkụ dị elu nwere ike imerụ ihe ọkụkụ n'ubi site n'ime ka mwụsị mkpụrụ osisi n'oge.
8. Ọ na-ekpebi ọnụọgụgụ nke ụmụ nje.
Ala pH
Ihe: A kọwapụtara okwu pH (pondus de Hydronium). a tụọ ogo acidity ma ọ bụ alkalinity nke ala. Enwere ike ịkọwa ya dị ka a Nleta nke ion hydrogen (H+) n'ime ala. A elu hydrogen ion (H+) ịta na-egosi ala acidity mgbe a Mbelata nke ion hydrogen (OH+) na-egosi alkalinity ala.
Ihe na-ebute acidity nke ala
Enwere ike ịkpata acidity nke ala site na nke ọ bụla n'ime ihe ndị a:
1. Leaching: Ịsacha ihe ọkụkụ dị n'okpuru ala karịa mgbọrọgwụ osisi ahụ, na-ahapụ ion hydrogen.
2. Iji acid fatịlaịza: Iji acid fatịlaịza dị ka ammonium nitrate nwere ike ịkpata acidity n'ime ala ngwa ngwa.
3. Ọnụnọ nke ihe nne na nna acid / ọnụnọ nke ihe nne na nna acid na-eme ka ọ dị mfe mgbaze nke nkume, na-ahapụ ihe ndị bara ụba na ion hydrogen.
4. Nri na-edozi ahụ site na osisi: Ntinye nke mineral soluble site na osisi na-ebute mmụkọ nke ion hydrogen nke na-ebute acidity nke ala.
5. Ọnụnọ sọlfọ dị n'ime ala: Sulfur na-enweta oxidation na mgbasa iji mepụta acid na-adịghị ike n'ime ala.
Mwepụ nke Acidity Ala: Enwere ike iwepụ acidity nke ala site na itinye ihe liming nke bara ụba na ya. calcium.
Mmetụta nke ala acidity
1. Ala pH ma ọ bụ nnukwu acidity na-eme ka mgbawa nke mineral ụrọ nke na-esi na ala pụta.
2. Ala pH na-eme ka nchịkọta nke aluminom na manganese nwere ike ịbụ ihe na-egbu egbu na mgbọrọgwụ osisi.
3. Ọ na-ebelata nhazi nke pọd na mkpo.
3. Enwere ike ịpụpụ humus n'ime ala, ma ọ bụrụ na pH dị elu.
4. Ọ na-ebelata ọrụ nke obere ihe.
5. Ọ na-ebute mbelata uto/mkpụrụ ihe ọkụkụ.
6. A ga-enwe ọnụ ọgụgụ dị ala nke decomposition nke ihe ndị dị ndụ n'ihi mmetụta ọjọọ ya na microbes nke ala.
Ala Alkalinity: Ihe kpatara na mwepụ nke ala Alkalinity
A na-akpata alkalinity ala mgbe enwere oke mineral soluble n'ime ala. A na-ahụkarị ala nke alkaline n'ebe kpọrọ nkụ ma ọ bụ nke kpọrọ nkụ dị ka ọzara na Sahel savanna.
Enwere ike wepu alkalinity ala site na:
1. Ngwa nke ogbugba mmiri n'ubi iji gbazee ụfọdụ nnu.
2. Ngwa nke ụfọdụ acid fatịlaịza dị ka ammonium sphate.
3. Ngwa nke sọlfọ na ala.
Ihe ubi nwere ike ime nke ọma n'ụdị ala nke ọ bụla
1. Na ala acid, ígwè na aluminom dị n'ọtụtụ buru ibu. Ya mere, ihe ọkụkụ ndị na-eji ihe ndị a eme ihe n'ụba na-eme nke ọma. A na-ekwu na ha na-anabata acid. Ọmụmaatụ bụ: nkwụ mmanụ, osikapa apiti, okpete, ọka, rọba, koko, banana na plantain.
2. Na ala alkaline, ihe ọkụkụ ole na ole na-eme nke ọma. Ọmụmaatụ bụ: millet, sorghum, aki oyibo, owu, groundnut, cowpea na yabasị.
3. Na ala na-anọpụ iche, naanị ihe ọkụkụ ole na ole na-eme nke ọma. Ọmụmaatụ bụ: akpu, ji, ọka, poteto na oroma.
Nhazi ala
A na-ekewa ala n'ime nnukwu otu atọ, ya bụ: ala zonal, ala intra-zonal na ala azonal. Nhazi bụ dabeere na ihu igwe, ahịhịa, topography, ọdịdị nke profaịlụ ala, ọnụnọ nke nnu na ụdị ala.
1. Ala zonal: Nke a bụ ala tozuru oke nke nwere profaịlụ ala a na-amata dị ka a n'ihi mmetụta nke ihu igwe na ahịhịa. E kewakwara ala a n'ime:
a. Pedalfers: Nke a bụ ala na-enweghị wayo.
b. Pedocals: Nke a bụ ala na-akpakọba lime. Ihe atụ nke ala zonal gụnyere ala podsol, ala aja aja isi awọ, ala chemozem, ala sierozem, latosol ma ọ bụ ala uhie, dị ka laterite.
2. Ala intra-zonal: A na-emepụta ala a n'okpuru ọnọdụ pụrụ iche na ọnọdụ ndị dị ka mmiri na-adịghị mma nke na-eme ka mmiri na-ekpo ọkụ ma ọ bụ nchịkọta nnu, na-eduga na alkalinity. Nke a nwere ike ibute ụdị ala dị iche iche ala Intra-zonal bụ ụdị atọ:
i. Ala hydromorphic: A na-eji nke a bụ oke mmiri nke ala nke na-ebute mmiri nke nwere ike ime ka ala peat pụta.
ii. Ala Holomorphic: Ụdị ala a nwere a nnukwu ịta nke nnu. A na-ahụ ya na mpaghara nkụ nke obere mmiri ozuzo.
iii. Ala Calcimorphic: Nke a bụkwa akpọ calcisols. Ụdị ala a nwere nnukwu lime, dịka ọmụmaatụ, nkume nzu.
3. Ala Azonal: Nke a bụ ala kpụrụ site na ọdịdị nke ihe nne na nna ya karịa ihu igwe. Ọ bụ ala na-eto eto, ọ naghị egosipụta profaịlụ ọ bụla. Enwere ụdị ala azonal atọ:
i. Lithosols: Ndị a bụ ụdị ala a na-eme gburugburu ebe ugwu.
ii. Regosols: Ndị a bụ ụdị ala a kpụrụ n'ime omimi, dị nro, ebe a na-ejighị n'aka na ntinye nke ihe ịnweta.
iii. Alluvial ala: Ndị a bụ ụdị ala nke a na-etolite site na ntinye ihe n'akụkụ osimiri.
Nkume a-aza