Tebulu ọdịnaya
- Nkọwa nke Gọọmenti Nnọchiteanya
- Atụmatụ nke Gọọmenti Nnọchiteanya
- Ọnọdụ maka nguzobe nke gọọmentị nnọchi anya
- Uru nke A Ọchịchị nnọchi anya
- Demerits nke A Ọchịchị nnọchi anya
Pụtara nke ọchịchị nnọchite anya
Akọwara ọchịchị onye nnọchi anya, nke a makwaara dị ka ọchịchị onye kwuo uche ya na-apụtaghị ìhè a ọchịchị nke a họpụtara nnọchiteanya nke ndị mmadụ. Ndị a họpụtara site na nhọpụta ahaziri ahazi, na-achị n'aha ndị mmadụ yana n'ezie na a ga-akwalite mmasị ha ma chekwaa ya.
Njirimara nke ọchịchị onye kwuo uche ya
1. Ntuli aka n'efu na nke ziri ezi: N'ọchịchị ọ bụla na-anọchite anya ya, a na-eme ntuli aka n'efu na nke ziri ezi na-anapụ mmejọ ntuli aka ọ bụla.
2. Ntuli aka nke oge: A na-eme ntuli aka n'oge ụfọdụ na usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị. O nwere ike ịbụ afọ anọ na ise ọ bụla.
3. Free Press: Ndị nta akụkọ kwesịrị ịbụ n'efu, ka ọ dịrị ike iji kesaa ozi nye ndị mmadụ na nhọrọ nke nwa akwukwo na otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
4. Independent Electoral Commission: Otu a na-ahụ maka ntuli aka kwesịrị ịnọrọ onwe ya na enweghị mmasị n'ịrụ ọrụ ya.
5. Ịdị adị nke Ụlọikpe Iwu: Ndị mmadụ ga-enwe ohere ịbanye n'ụlọ ikpe mgbe iwe were ha.
6. Ọchịchị Iwu: Ma ndị ọchịchị na ndị ọchịchị ga-ahụrịrịrịrị n'usoro iwu obodo nakwa iwu obodo.
7. Nnwere onwe nke nhọrọ: Ndị mmadụ kwesịrị inwe nnwere onwe ime nhọrọ mgbe ha na-ekpebi ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị na-azọ ọkwa.
8. Mpaghara ntuli aka nke ọma: Nke a ga-akwalite ịrụ ọrụ nke ọma na ntuli aka ma nwee ike inye aka imebi mmejọ ntuli aka.
Ọnọdụ maka nguzobe nke ọchịchị nnọchite anya
Nke a bụ ụzọ isi guzobe ọchịchị nnọchite anya:
1. Echiche Ndị mmadụ: Ekwesịrị ịsọpụrụ echiche ndị mmadụ karịsịa n'ihe gbasara mkpa obodo. Ndị mmadụ kwesịrị ịkatọ gọọmentị nke ọma.
2. The Practice Of Multi-PartY System: Usoro otu nke kacha anabata nke na-enye ohere maka ndị nnọchi anya nha anya na nha nha kwesịrị ka ahapụ ya ka ọ nọrọ dịka usoro ọtụtụ otu.
3. Edere Iwu: Iwu edere na-enyere aka ịkọwa usoro egwuregwu n'ihi na a ga-edekọ ihe niile nke ọma.
4. Ọchịchị Iwu: Ọ dị mkpa ka onye ọ bụla gụnyere ndị isi ndọrọ ndọrọ ọchịchị nọgide site na ndokwa nke iwu na nkwanye ùgwù maka iwu nke ala.
5. Nhọpụta ndị okenye zuru ụwa ọnụ: Okenye ọ bụla tozuru etozu kwesịrị ịhapụ ịtụ vootu na ịtụ vootu na ntuli aka ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla.
6. Usoro ntuli aka: Ekwesịrị ịmepụta usoro ntuli aka nke nwere ụlọ ọrụ ntuli aka zuru oke na-ahụ maka ihe omume & nchịkwa nke nhoputa ndi ochichi.
7. Isi ikike mmadụ: ikike ndị a dị mkpa maka a Gọọmenti na-anọchite anya ya kwesịrị ịgbanye ya n'akwụkwọ iwu. Ikike ndị a dị mkpa bụ nnwere onwe ma ọ bụ ịmepụta ma ọ bụ isonye na otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla, nnwere onwe ikwu okwu, nnwere onwe imegharị, nnwere onwe mgbasa ozi wdg.
8. Ụlọikpe nọọrọ onwe ya na nke na-adịghị ele mmadụ anya n'ihu: Ụlọ ọrụ a kwesịrị ịbụ nnyonye anya na njikwa na-enweghị isi site n'aka ndị ọzọ nke gọọmentị dịka ndị isi ma ọ bụ ndị omebe iwu.
Uru nke A Ọchịchị nnọchi anya
1. Ọchịchị Iwu: Ọchịchị bụ dabeere na nkwanye ugwu maka usoro iwu na nrube isi nye iwu nke ndị ndu ndọrọ ndọrọ ọchịchị a họpụtara ahọpụta.
2. Ndị isi ahọpụtara ga-aza ajụjụ: Ndị nnọchiteanya na-anabata ma na-aza ajụjụ maka ndị ntuli aka n'okpuru usoro a.
3. Ntuli aka bụ mkpịrị mkpụrụ: A na-ahazi gọọmentị site na usoro ntuli aka nkịtị.
4. Nhọrọ Ndị Ndú: A na-emepụta ohere maka ndị mmadụ ịhọrọ ndị isi ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-enweghị ihe mgbochi ọ bụla.
5. Sistemu dị mfe iji rụọ ọrụ: Ọ dị mfe ịchọpụta ndị kpatara ọdịda nke gọọmentị.
6. Ọ Na-eme Maka Nkwụsi Ike: Gọọmenti nọ n'ọnọdụ ziri ezi na nke iwu kwadoro.
7. Ọ na-enye ohere ka ndị mmadụ sonye: A na-enye ndị mmadụ ohere isonye na mkpebi obodo ha. Ọ na-eme ka ọchịchị onye kwuo uche ya na-adịgide adịgide.
Demerits nke ọchịchị nnọchite anya
1. Enweghị Ezi nnwere onwe nke Ụlọikpe: Nke a bụ n'ihi na, ụlọ ikpe nwere ike ọ gaghị adị n'okpuru nchịkwa nke gọọmentị nọ n'ọchịchị.
2. Nrụrụ aka: Ọ na-eme ka omume nrụrụ aka n'etiti ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị nwere ike ịchọ inweta ọchịchị n'agbanyeghị ụgwọ ọ bụla.
3. Rigging Of Election: Nke a bụ a nnukwu egwu a Gọọmenti nnọchite anya akọwapụtara n'ezie. Enwere ike ịgọnarị ndị ntuli aka nhọrọ emere.
4. Amaghị akwụkwọ: Enweghị ike nke ụfọdụ ndị ịtụ vootu ị nweta aha ndị otu pati na akara nwere ike bute nhọrọ na-ezighi ezi nke ndị na-azọ ọkwa.
5. Dị ọnụ ahịa iji gbaa ọsọ: Oke oke ego, ndị nwoke wdg achọrọ maka a omume ọma nke ntuli aka nke oke a.
6. Mmasị ịchọ ọdịmma onwe onye: Onye nnochite anya nwere ike ghara ịnọchite anya ndị mmadụ ma ọ bụ obodo ha nke ọma n'ihi ọdịmma onwe onye.
Nkume a-aza