Pụtara nke Ahịa
A enwere ike ịkọwa ahịa dị ka ebe ọ bụla na a oge, ebe ndị na-azụ ahịa na ndị na-ere ahịa na-ezukọ maka mgbanwe ma ọ bụ ịzụ ahịa na ire ngwaahịa na ọrụ. Ebe ọ bụla nwere ike ịbụ a ahịa. Agbanyeghị, anyị nwere ihe anyị oku na-aga Ebe Ahịa, ebe ndị na-azụ ahịa na ndị na-ere ahịa na-ezukọ maka ebumnuche mgbanwe, ịzụrụ na ire ngwaahịa na ọrụ.
Ahịa nwere ike ịbụ ọkachamara na kwekọrọ na ihe nke Azụmaahịa. Ọmụmaatụ: Ahịhịa Ahịhịa, Ahịa Obodo, Ahịa Cray-fish,Car Ahịa, wdg.
Atụmatụ A MARKET
1. A ahịa nwere ọtụtụ ndị na-azụ ahịa na ndị na-ere ahịa.
2. Ọ nwere ọnụ ụzọ n'efu na ọpụpụ n'efu.
3. Ndị mmadụ na-eme mkpebi nke onwe ha.
4. Ndị mmadụ nwere ikike ịhọrọ ngwongwo nke ha.
5. Enwere ụdị ngwaahịa na ọrụ dị iche iche.
6. Ndị mmadụ nwere ikike ịtụ ọnụ ahịa nke ha.
7. A na-agbanwe ngwa ahịa na ọrụ n'efu.
8. Enwere asọmpi n'etiti ndị na-ere ahịa.
9. Ndị mmadụ nwere ikike ị nweta ụgwọ ọrụ zuru oke, ikike ị nweta uru nke ego ha.
10. A ebe a na-achọpụta ngwaahịa adịgboroja na nke na-adịghị mma.
11. Ndị na-ere ahịa na-emekọrịta ihe ma na-emekọrịta ihe.
Ụdị ahịa
A na-achịkọta ahịa dịka ngwaahịa na ọrụ a na-ere n'ime ha si dị. Enwere ụdị ahịa dị iche iche, mana n'isiokwu a, anyị ga-ejedebe ihe ọmụma anyị na naanị ụdị atọ, nke bụ: Ahịa Capital, Ahịa Ego na Ahịa Ahịa.
(1) Ahịa isi obodo: Emebere ụdị ahịa a iji kwado itinye ego ogologo oge site na azụmaahịa, gọọmentị na ezinụlọ.
Ụlọ ọrụ ndị etinyere na Market Market bụ:
a). The Central Bank
b). Ụlọ akụ mmepe
c). Ụlọ Ọrụ Ụlọ
d). National Provident Fund (NPF)
e). Ụlọ ọrụ mkpuchi
f). The Stock Exchange
Ngwa eji ere ahịa n'ahịa isi obodo:
- Ngwa eji ụgwọ
- Equities (A makwaara dị ka ngwaahịa nkịtị)
- Mmasị mmasị
(2) Ahịa Ego: Emebere ahịa a maka ịme ego mgbazinye obere oge. Ọ na-enyere ụdị azụmahịa ọ bụla aka. Ọ na-akwado mkpa isi ego na-arụ ọrụ nke nzukọ azụmahịa ma na-enye gọọmentị ego obere oge, kama ịnakọta ụtụ isi. Ọ na-enye mbinye ego tozuru oke n'ime otu afọ ma ọ bụ ihe na-erughị otu afọ. A Ọtụtụ ụlọ ọrụ ego na-etinye aka na ụdị ahịa a, na-azụta ma na-ere ego na obere oge.
Ụlọ ọrụ ndị metụtara n'ahịa ego bụ:
a). Central Bank
b). Ụlọ akụ azụmahịa
c). Ụlọ akwụ ụgwọ
d). Ụlọ nnabata
e). Ụlọ ego
f). Ụlọ ọrụ mkpuchi
Ngwa eji ere ahịa n'ahịa ego
- Akwụkwọ nke ego
- Nkwekọrịta mgbapụta
- Akwụkwọ azụmahịa
- Ụgwọ Akụ
- Ego Ego
(3) Ahịa Ahịa: Nke a bụ ahịa mba ụwa nke ndị na-ere ahịa si n'akụkụ ụwa niile na-azụta ma na-ere ngwa ahịa site na ekwentị, na njikọ telex, yana site na kọntaktị ozugbo. Ahịa a na-azụkarị na ngwaahịa raw ma ọ bụ nke mbụ. A na-ere ahịa ngwa ahịa n'ahịa n'ahịa ahịa ahaziri ahazi nke a na-azụta ma na-ere ya na nkwekọrịta ahaziri ahazi. Ọ na-ekpuchi ngwaahịa anụ ahụ (dị ka nri, ọla, ahịa ọkụ eletrik) Ma ọ bụghị n'ụzọ ndị ọrụ gụnyere nke gọọmentị, ma ọ bụ itinye ego, ma ọ bụ ụgwọ, nwere ike ịhụ dị ka ngwa ahịa.
Ụlọ ọrụ ndị metụtara n'ahịa ngwa ahịa bụ:
a). International Monetary Fund
b). Ụwa Bank
c). Òtù Azụmahịa Ụwa (WTO)
d). Ngalaba nkeonwe
e). Ụlọ ọrụ gọọmentị
Ngwa eji ere ahịa n'ahịa ngwaahịa
Ngwa ahia ala
Anụ anụ na anụ
Ike (mmanụ crude, ethanol wdg)
Ahịa Dị Oké Ọnụ Ahịa
Ngwongwo ulo oru
Nkume a-aza