N'oge na-adịbeghị anya, a Ọtụtụ ndị Zambia ma ndị na-eto eto na ndị agadi na-amalite ịtụfu ọrụ akwa ọcha ka ha wee malite ọrụ ugbo.
N'ụzọ dị mwute, ọ na-esiri ọtụtụ ndị ike ịchọta ihe ịga nke ọma n'ahịa ọrụ ugbo a na-enye nnukwu ego. N'isiokwu a, ị ga-achọpụta ohere azụmahịa ọrụ ugbo na Zambia.
Ọrụ ugbo nwere ike ịdị mfe dịka naanị ịkụ ihe a mkpụrụ na-ekiri ka ọ na-eto. Ma ọ bụ ịzụ a otu anụmanụ wee na-ere ha mgbe ha tozuru okè.
Agbanyeghị, enwere ọtụtụ ihe gbasara ọrụ ugbo karịa ndị a. Mana tupu anyị abanye na nitty-gritty ka esi amalite azụmaahịa ọrụ ugbo na Zambia, ndị a bụ a ihe ole na ole mere i kwesịrị ịmalite iche echiche siri ike banyere a azụmahịa ma ọ bụrụ na ị mgbe nwere.
A. Enwere ọtụtụ narị nri dị iche iche dịka ọka, ji, millet, agwa na poteto ndị ndị ọrụ ugbo Zambia na-emepụta kwa afọ. Otú ọ dị, mmepụta ha ezughị ezu iji gboo mkpa obodo ahụ.
B. Ngalaba Agricultural na-enye aka a obere ihe karịrị 20% n'ozuzu GDP nke obodo n'agbanyeghị na ọ nwere ike karịa.
C. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nri niile a na-ebubata nwere ike ịkụ n'ime obodo.
D. Ọnụ ọgụgụ ndị Zambia na-abawanye ngwa ngwa ma ọ dị mkpa maka nchekwa nri.
Enwere a nhọrọ abụọ mgbe ịmalite azụmahịa ugbo. Ị nwere ike ịbụ a anụ ụlọ ma ọ bụ onye ọrụ ubi. Ihe na-adọrọ mmasị banyere oru ugbo bu na i nwere ike ibido a obere ọnụ ọgụgụ na-eto eto na azụmahịa na oge.
Ọzọkwa, inweta ala abụghị isi a mmachi n'ihi na enwere ọtụtụ nhọrọ ọ kachasị na ọrụ ugbo anụmanụ na-anaghị achọ ohere dị ukwuu.
A bịa n'ịkọ ugbo, ụfọdụ n'ime ihe ọkụkụ a na-erikarị gụnyere osikapa, akpu na ji.
Ugbu a, Zambia bụ otu n'ime ndị kasị na-eji osikapa eme ihe n'ụwa. A na-eji ihe karịrị ijeri iri na-ebubata osikapa kwa afọ. N'ụzọ na-akpali mmasị, osikapa a na-ebubata nwere uru nri dị obere ma e jiri ya tụnyere osikapa a na-akụ n'obodo.
Agbanyeghị, ị ga-achọ itinye ego zuru oke na akụrụngwa na mpaghara ala iji wepụ nke a.
N'ozuzu, enwere ụfọdụ ihe ị ga-atụle mgbe ị na-amalite a ihe ubi. Otu iwu nke isi mkpịsị aka bụ ịgbalị ịkụ ihe ọkụkụ nwere a nnukwu ma ọ bụ ma ọ dịkarịa ala ezi uche dị na ya ịchọ ahịa ahịa. Ụdị ihe ọkụkụ ndị a na-enye ezigbo ego na ụfọdụ n'ime ha gụnyere ji, akpu, plantain, osikapa na ọka.
Otu esi amalite A Ọrụ ugbo na Zambia
Ọ bụrụ na ị nwere mmasị ịmalite a ugbo ihe ubi, usoro ndi a kwesiri ka eleba anya ma tinye ya nke oma.
1. Nhọrọ saịtị:
Enwere ụfọdụ ihe ị ga-atụle mgbe ị na-ahọrọ ala ubi gị dị mma. Ụfọdụ n'ime ndị a gụnyere ikpughe na ìhè anyanwụ zuru oke, pH nke ala, ọmụmụ yana ike ijide mmiri ya.
2. Nkwadebe ala:
Ozugbo ị họrọla ala ahụ, nzọụkwụ ọzọ bụ ịkwadebe ya maka ịkụ ihe.
Ọtụtụ mgbe, ọrụ ugbo na-azụ ahịa na-agabiga ọrụ aka. Ekwesịrị iji ígwè ọrụ dị arọ maka ịkọ ihe na mkpochapụ ala rụọ ọrụ. Ọ bụrụ na ala gị bụ oghere mepere emepe, ọ ga-adị mkpa ka ị gbachie ya ogige iji gbochie ndị ohi, anụ ọhịa ahịhịa dị ka ehi na ewu ndị nwere ike iri ihe ọkụkụ gị.
Ịkwadebe ala na-agụnye mgbakwunye nri. Nke a nwere ike ịbụ inorganic ma ọ bụ organic. Ọtụtụ mgbe, mkpa nri nke ala na-abụkarị n'ụdị potassium, phosphorus na nitrogen.
Agbanyeghị, oke nri ndị a dabere n'ụdị ihe ubi ị na-akụ.
3. Nhọrọ mkpụrụ:
Nhọrọ nke ụdị mkpụrụ a ga-eji na-akụ ihe na-adabere na ụfọdụ atụmatụ. Ụfọdụ n'ime ndị a na-agụnye ikike mkpụrụ dị elu, ọrịa na mgbochi ụmụ ahụhụ.
4. Ịkụ:
E nwere dị iche iche akụkụ maka akuku na ha bụ dabeere n'ụdị ihe ọkụkụ a na-akọ. Ndị a gụnyere oghere n'etiti osisi, omimi ihe ọkụkụ, oghere n'etiti ahịrị na ihe ndị ọzọ.
Ọzọkwa, ị nwere ike ịkụ ihe na ụlọ akwụkwọ ọta akara, n'ala dị larịị ma ọ bụ n'elu ugwu. A na-arụkwa ọrụ ịgha mkpụrụ nke gụnyere itinye fatịlaịza, ịhịa aka n'ahụ, mulching, ogbugba mmiri n'ubi, pests yana njikwa ọrịa.
5. owuwe ihe ubi:
Nke a bụ usoro ikpeazụ na cultivation. A ezi owuwe ihe ubi fọrọ nke nta n'ezie pụtara a nnukwu nloghachi na ego gị dị ka a onye oru ugbo.
Tupu owuwe ihe ubi, atumatu kwesịrị ịdị adị maka otu ị ga-esi kesaa ihe ubi gị n'ahịa ị chọrọ. Nke a dị ezigbo mkpa n'ihi na ọtụtụ n'ime ihe ọkụkụ ndị a na-emebi emebi na igbu oge ọ bụla na nkesa nwere ike ibute mfu na ego.
Otu esi amalite ọrụ ugbo na Zambia
N'aka nke ọzọ, ị nwere ike họrọ ịmalite ugbo anụmanụ nke a makwaara dị ka ugbo anụ ụlọ kama a ihe ubi. Ụfọdụ nhọrọ gụnyere:
a. Ugbo ugbo
b. Ịzụ ehi
c. Ịrụ anụ ọkụkọ
d. Azụ azụ̀ nwamba
Dabere na eziokwu na ọkụkọ ugbo bụ a nhọrọ a ma ama na ọtụtụ ndị ọrụ ugbo oge mbụ, anyị ekpebiela itinye nkọwa ụfọdụ dị mkpa banyere ụdị ọrụ ugbo ebe a.
N'ozuzu, enwere ọtụtụ nhọrọ na ịzụ anụ ọkụkọ ma ị nwere ike họrọ nke ọ bụla n'ime ndị a;
Ịzụ broiler:
A na-azụ anụ ọkụkọ ndị a kpọmkwem maka anụ ha. Ọtụtụ mgbe, broilers na-eto ngwa ngwa. N'ime izu isii, ha dị njikere ire ere. Oge kacha mma ịmalite ịzụ broilers bụ oge tupu oge ezumike dị ka ekeresimesi na Ista. Ọchịchọ maka broilers na-adịkarị elu n'oge a.
N'ife ozuzu:
Ebumnuche nke ozuzu oke bụ maka mmepụta akwa. N'ígwé na-enwekarị oge mmepụta akwa banyere afọ 2. Agbanyeghị, a na-atụ anya na ị ga-enwetaghachi ego kacha mma na ntinye ego gị site na oge ha kwụsịrị ịtọgbọ.
Mmepụta nri:
Ị nwekwara ike họrọ ịbụ a nri emeputa. N'okwu a, ị nwere ike ịre ndị ọrụ ugbo anụ ọkụkọ nri anụ ọkụkọ.
Ọkachamara Hatchery:
A hatchery bụ ebe a na-amịpụta ọkụkọ ma ọ bụ nnụnụ. Ị nwere ike ire nnụnụ ndị a nke nwere ike ịbụ naanị a ụbọchị ole na ole ka ndị ọrụ ugbo na-akpa anụ ọkụkọ. Ọ dị mkpa ka ị na-edobe oghere ahụ n'ọnọdụ kachasị mma ka a mara anụ ụlọ gị maka nnụnụ nwere ahụike.
Ngwa anụ ọkụkọ:
Nke a bụ ọrụ agro-allied nke ị nwere ike ọkachamara na ire akụrụngwa anụ ọkụkọ.
Onye ndụmọdụ anụ ọkụkọ:
Ọ bụrụ na ị nọrọla oge na azụmaahịa anụ ọkụkọ, ị nwere ike ịbụ a onye na-ahụ maka anụ ọkụkọ site n'inye ndụmọdụ na ndụmọdụ nye ndị ọrụ ugbo anụ ọkụkọ na ndị ọrụ ugbo nwere ahụmahụ.
N'agbanyeghị akụkụ anụ ọkụkọ nke ị chọrọ ọkachamara na ya, ị ga-achọ ịhazi nke ọma tupu ịmalite. Ụfọdụ n'ime ihe ndị dị mkpa mgbe ị na-eme atụmatụ gụnyere:
1. Ala / oghere: Ị nwere ike ịmalite na nke gị azụ mana ọ bụrụ na ịchọrọ ịzụ nnụnụ azụ ahịa ị ga-eji a mpaghara buru ibu.
2. Mkpofu mkpofu: Ikwesiri itinye ebe a usoro mkpofu ahịhịa kwesịrị ekwesị maka ikpofu nsị anụ ọkụkọ.
3. Isi iyi mmiri: Ekwesịrị ịnweta ohere a mmiri dị ọcha maka nnụnụ gị.
4. Isi iyi: Nnụnụ chọrọ ọkụ na okpomọkụ. Ị nwere ike iji isi iyi oriọna dị ka isi iyi ọkụ/ọkụ gị n'ime enweghị ọkụ eletrik.
5. Oghere nchekwa: Ọ dị mkpa na ị nwere a ebe ị nwere ike ịchekwa akwa gị, ọgwụ mgbochi na nri nnụnụ.
6. Nri: Nkezi, a Chicken broiler nwere ike iri 20kg maka izu isii mbụ. N'aka nke ọzọ, oyi akwa oyi akwa na-eri banyere 20kg n'ime izu 10 mbụ ya. Ihe ndị a bụ ihe dị mkpa mgbe ịzụrụ ihe ntanetị.
7. Ụlọ: Ụdị ụlọ ị na-eji arụ ọrụ ugbo bụ
dabere na ọtụtụ ihe. Ị nwere ike iji ohere efu
usoro, usoro ihe omimi miri emi ma ọ bụ batrị onu. Na usoro nke nnwere onwe, a na-ahapụ nnụnụ ka ha na-agagharị n'ime a akọwapụtara mpaghara.
Nke a bụ a dị nnọọ isi usoro oru ugbo na Zambia. Ọ bụrụ na ị na-eme atụmatụ ịzụ nnụnụ gị maka ebumnuche azụmahịa mgbe ahụ ị ga-eji a usoro ụlọ ka mma.
Ọzọkwa, e nwere usoro ihe mkpofu dị omimi nke a na-edobe nnụnụ na ya a ụlọ. Uzuzu nchara kpuchiri ala ahụ ma nnụnụ niile na-anọkwa n'ime ụlọ a.
Ọ bụ ezie na a pụrụ iji usoro ụlọ a mee ihe maka ịzụ ahịa ịzụ ahịa, ọ nwere ụfọdụ ọghọm. Dị ka ihe atụ, mgbe e nwere a ọrịa ntiwapụ, ọ bụ a siri ike ikewapụ nnụnụ ndị metụtara.
N'ikpeazụ, e nwere usoro kachasị mma na nke kachasị ọnụ nke bụ batrị onu usoro. N'okwu a, a na-edobe nnụnụ ndị ahụ na ngịga ma kewaa ha dabeere na ha mmekọahụ na ụdị. A na-edobe broilers na akwa akwa n'ụlọ mkpọrọ dị iche iche/a na-ekewakwa nwoke na nwanyị.
Ọ bụ ezie na ịzụ anụ ọkụkọ bụ a azụmahịa na-enye nnukwu ego, enwere ụfọdụ ihe egwu metụtara azụmahịa a. Agbanyeghị, ụfọdụ n'ime ihe ndị a dị ka ntiwapụ ọrịa nke a nwere ike belata site na ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa, nlekọta zuru oke na ụlọ kwesịrị ekwesị.
Dị ka o kwesịrị, nlekọta kwesịrị ekwesị nwere ike ime ka onye ọrụ ugbo hụ ọrịa ahụ ngwa ngwa wee kewapụ nnụnụ (nnụnụ) ọ metụtara ka ọ ghara ịgbasawanye.
N'akụkụ aka nke ọzọ, a usoro ụlọ dị ka batrị onu na-enyere aka igbochi mgbasa nke ọrịa anụ ọkụkọ ngwa ngwa.
Akụkụ ndị ọzọ na-erite uru nke ọrụ ugbo gụnyere ịzụ ehi, ịzụ ewu, ịzụ azụ̀ na ịhịa eju.
Na ngwụcha
Azụmahịa ọrụ ugbo nwere ike ịba ezigbo uru ma ọ bụrụ na ị maara nke ọma. Anyị kwenyere na akụkọ a adịla ike iji kwado gị ozi ziri ezi nke ịchọrọ maka ịga nke ọma n'ime ọrụ a.