Ọmụmaatụ nke ihe ubi
Ihe ọkụkụ n'ubi gụnyere ọka na tuber. Ọmụmaatụ nke ihe ubi ọka bụ osikapa, agwa ọka, ọka Guinea na groundnut. Ihe atụ nke ihe ọkụkụ tuber bụ kokoyam, poteto, ji, karọt na akpu. Ọmụmaatụ nke ubi ubi bụ tomato, yabasị, akwụkwọ nri, akwụkwọ mmiri, okra, karọt, ugu, na akwụkwọ ilu, Ebe ihe atụ nke ihe ọkụkụ bụ koko, rọba, nkwụ mmanụ, kọfị, mango, guava, banana, oroma, ọgbọ wdg.
Usoro maka ịzụlite ihe ubi
N'ihe ọkụkụ na-eto eto, e nwere usoro ụfọdụ a ga-agbaso. A kọwara usoro ndị a n'okpuru:
1. Mkpochapụ ala na mkpọtu (iwepụ nke mgbọrọgwụ osisi):
A ga-ekpochapụ ala ahụ n'ọhịa. Enwere ike ime mkpochapụ ahịhịa site na ọrụ mmadụ ma ọ bụ site na a traktọ. Mgbe emechara ohia ahụ, a na-ewepụ ahịhịa na akwụkwọ nwụrụ anwụ, ịhịa aka na mgbọrọgwụ ma ọ bụ hapụ ya ire ere n'ala. Ọ bụghị a ezi omume ọkụ foduru nke osisi ma ọ bụ ohia.
2. Ntupu na Ime Mkpọtu (Obo):
Nke a na-akwaba elu ala n'ahịrị. Mgbe ụfọdụ, a na-akụ ihe ọkụkụ ozugbo n'ime ala na-enweghị mkpọda. Mana maka a mma mkpụrụ, ọ dị mkpa iji riji n'ala.
Ikpochapu Ala Emere N'ihi;
a. Ọ na-eweta nri nso na mgbọrọgwụ nke osisi.
b. Ọ na-enye ohere ka ekewapụta ihe ọkụkụ nke ọma.
c. Ọ na-enye ohere maka nri dị mfe.
d. Ọ na-eme ka ahịhịa dị mfe.
Enwere ike ime ridges site na mgbalị mmadụ kpọmkwem ma ọ bụ site na iji a traktọ. N'ihe banyere ji, a na-eme mkpọmkpọ ebe ma ọ bụ ikpo ma ọ bụ oghere maka ịkụ ya.
3. Akuku:
Dị ka e kwuru na mbụ, a na-akụ ihe ọkụkụ n'ubi ka mma n'elu ugwu ma ọ bụ akwa ma ọ bụ mkpọmkpọ. A A na-edebe oghere nke 30cm n'etiti akwa ma ọ bụ akwa, ebe a A na-emepụta oghere nke 50cm n'etiti otu ihe ọkụkụ na nke ọzọ.
A na-ekesa ihe ubi n'ihi ihe ndị a:
a. Iji mee ka ahịhịa dị mfe.
b. Iji mee ka nri dị mfe.
c. Iji mee ka osisi niile nwee ike ịnweta ìhè anyanwụ.
Enwere ụzọ dị iche iche isi akụ ihe ubi. Enwere ike ime ya site na ịgha mkpụrụ, mkpuru osisi, suckers na tubers mkpụrụ.
i. Ịgha mkpụrụ
A na-akụ ọtụtụ mkpụrụ ọka site n'ịgha mkpụrụ ha n'elu ugwu ma ọ bụ akwa ma ọ bụ ala dị larịị. Enwere ike ịzụlite ọka, agwa na groundnut site na mkpụrụ. Mgbe a na-agha mkpụrụ ọka, ha na-agafe oge ụfọdụ tupu ha eruo maka owuwe ihe ubi.
ii. Ịcha azuokokoosisi
Enwere ike ịzụlite ụfọdụ ihe ubi site n'ịkụ osisi ha. A na-akụ mkpụrụ osisi ndị dị otú ahụ na ridges ndị e mewororịị ma ọ bụ n'ala ozugbo. Mgbe ị ga-etolite, ha na-etolite mgbọrọgwụ na-etolite ihe ọkụkụ. Ihe atụ nke ihe ọkụkụ a bụ akpụ.
iii. Mkpụrụ-tuber
A pụkwara ịzụlite ụfọdụ ihe ọkụkụ site n'ịkụ mkpụrụ nke tubers ha. Enwere ike ịkụ mkpụrụ-tubers n'ime mkpọmkpọ ebe ma ọ bụ n'olulu. Mgbe a N'ime oge, mkpụrụ-tubers ga-etolite na tubers zuru oke nke na-etolite ihe ọkụkụ. Ụfọdụ ihe atụ nke mkpụrụ-tuber ihe ubi bụ ji na kokoyam.
iv. Ndị na-aṅụ ara
Ụzọ ọzọ e si azụ ihe ubi bụ site n'ịkụ ihe ndị na-aṅụ ara. Enwere ike ịkụnye ndị na-aṅụ ara n'obo ma ọ bụ oghere. Mgbe a kụrụ ya, ndị na-aṅụ ara ga-agbapụ a akụkụ ọhụrụ iji mepụta a ihe ubi ohuru. Plantain na kokoyam bụ ihe atụ nke ihe ọkụkụ nwere ike ịpụta site na ndị na-aṅụ ara.
4. Igbochi mgbe nile:
Mgbe akuku na ihe ubi na-eto, a ga-akụ ahịhịa mgbe niile. Igbochi mgbe nile ga-egbochi ahihia imebi uto nke ihe ubi. Enwere ike ime igbo site na iji aka na-efopụ osisi niile na-achọghị. Ọzọkwa, ị nwere ike iji matte na hoes mee ahịhịa. Ọzọkwa, a pụrụ igbu ata site na iji kemịkal fesa ha.
5. Ịtọ Ala:
Ihe ọkụkụ na-eto nke ọma mgbe agbachara ala. Ị na-agbakwunye nri na fatịlaịza n'ala ka ọ na-amụba nri ma ọ bụ mineral. Nri na fatịlaịza bụ nri osisi.
Enwere ike itinye fatịlaịza n'oge dị iche iche nke uto osisi. Ị nwere ike ịgbasa ya n'ugbo tupu ihe ọkụkụ amalite itolite. A pụkwara itinye fatịlaịza site n'itinye ya n'oghere na-emighị emi gburugburu ihe ọkụkụ ma ọ bụ ịgbasa ya n'elu ala (na-agbasa ozi). Ebe fatịlaịza na-adịghị, ị nwere ike itinye ihe mkpofu anụmanụ na osisi.
6. Owuwe ihe ubi nke ubi
A na-egbutekarị ihe ọkụkụ mgbe ha tolitere. N'oge a, ihe ubi dị njikere maka oriri, nchekwa na ikekwe akuku ọzọ.
Enwere ike iweta ihe ubi n'ubi n'ụzọ ndị a:
i. Site n'ịdọka ma ọ bụ kewaa cobs nke osisi, dịka ọka.
ii. Site n'ịkwasa na kewaa pọd, dịka aki oyibo na agwa.
iii. Site n'iwepụ tubers n'ala dịka Cocoyam, Yam na Cassava.
iv. Site n'itinye osisi na azuokokoosisi. eg plantain na banana.
Mgbe ahụ Ihe na-esonụ na-abata ma emechaa owuwe ihe ubi:
i. Nhazi.
ii. Nchekwa.
iii. Nchekwa.
iv. Ịzụ ahịa.